Zodat wij niet vergeten

Afgelopen week was ik aanwezig bij de indrukwekkende onthulling van een bijzonder oorlogsmonument in Leiden. Het monument, ‘Bagage’, is gemaakt door Ram Katzir. De natuurstenen koffers staan verspreid over de stad, ter nagedachtenis aan de vervolgde en vermoorde Joodse stadsgenoten.
De symboliek van de kunstenaar gaat verder dan het maken van ‘nog een’ oorlogsmonument. Hij noemt het zelf een ‘anti-monument’, waarbij Afwezigheid de hoofdrol speelt. Een oproep tegen uitsluiting in de maatschappij. Het zet je aan het denken: Wie heeft die koffers hier achtergelaten? Worden ze nog opgehaald? Wat is er met de eigenaar gebeurd? En ook figuurlijk: Wat heb ik zelf in mijn bagage meegenomen en achtergelaten. Wat en wie sluit ik binnen en buiten?

Een koffer
Monument bij het voormalig Joods Weeshuis, Leiden

De persoonlijke verhalen van getuigen, zelf kind in die tijd, en de gedichten van kinderen van nu maakten op mij diepe indruk. Ik voelde me met hen verbonden; verleden en toekomst, vrees en hoop, verdriet en vreugde. Het ligt dicht bij elkaar. Een deel van mij verwondert zich over hoe het mogelijk is dat iemand jou veroordeelt en wil vernietigen, op basis van……. Ja van wat eigenlijk? Terwijl we dit vandaag de dag in de realiteit nog steeds zien gebeuren, in het groot en in het klein.

Zolang wij herinneren en herdenken, ons willen en kunnen verwonderen, bewust worden van onze (voor)oordelen, benieuwd zijn naar de verhalen van mensen, leren en ontwikkelen. Zo lang zijn er mogelijkheden voor een vreedzamer samenleving, waarin ruimte is voor verschillen.

Bron:
Leidsch Dagblad